Viršūnėje

Kelionė iki šiol ėjosi puikiai. Kadangi mūsų mantą iš vietos į vietą pergabendavo organizatoriai, ėjome beveik tuščiomis, tik su nedidelėmis kuprinėlėmis ir džiaugėmės gyvenimu. Tai buvo ne varginanti ekspedicija, kur reikia keliais ropoti ir inkšti, o smagios atostogos. Komanda laikėsi puikiai, žmonės tapo gyvesni, laimingesni, tarp mūsų vyravo puiki nuotaika, nebuvo jokių pykčių, išskyrus porą atvejų; vieną kartą kilo triukšmas tarp dviejų dalyvių, nežinau, kokia buvo priežastis, bet su Stigo ir Kamilės pagalba problemos greitai išsisprendė, o kitą vakarą paaiškėjo, kad viena dalyvė, Veronika, kalnų bazėje nusipirko du butelius alaus, nuosprendis buvo negailestingas – jai teko toje vietoje iš karto užbaigti savo kelionę.

Iki šiol nė karto nemiegojome palapinėje, visas naktis praleidome mažose turistų centrų trobelėse, nors sąlygos buvo spartietiškos, ten gaudavome viską, ko reikia, todėl buvo paprasta, ir buvimas kalnuose iš mūsų tikrai nepareikalavo daug pastangų. Tačiau šiandien ruošėmės kopti į aukštą viršūnę, ir mūsų laukė dideli išbandymai. Vadovai nuteikinėjo ilgai ir sunkiai dienai. Bet didžiausias pasikeitimas turėjo būti tai, kad nusileidus nakvosime palapinėse. Aleksas su Stigu dėl tokio plano buvo baisiai nepatenkinti, užsipuolė Eriką, kad tai neapgalvota. Iki pat šio ryto jie tikėjosi, kad programa bus pakeista, bet pasirodė, kad į jų nuomonę nebuvo atsižvelgta, dėl to kilo didžiulis triukšmas. Apsipykus vadovams, savaime suprantama, visoje grupėje jautėsi susierzinimas bei slogi nuotaika. Žvelgiau į snieguotą viršukalnę, kuri mūsų laukė tolumoje, ir jutau, kaip kūną užgula nerimas. Norėjosi su kuo nors pasikalbėti, bet nedrįsau niekam lįsti į akis.

Pradėjus kopti vis dėlto stipriai palengvėjo, fizinis krūvis ir priešaky laukiantys išbandymai užpildė mintis ir išgujo lauk kitus rūpesčius. Pagaliau pajutau tai, ką ne kartą buvau girdėjusi – kalnuose būdamas pamiršti visą kasdienybę, lieka tik tai, ką reikia daryti čia ir dabar.

Vis dėlto bendra įtampa niekur nedingo. Įveikus poros valandų trukusį statų pakilimą, grupės uodegoje kilo kivirčas. Kadangi ėjau priekyje, savo akimis visko, kas įvyko, nemačiau, bet pasklido kalbos, kad keliems dalyviams tempas per didelis. Mūsų laukė dar ilgas kelias, žinojome, kad kopdami lėčiau viršūnės nepasieksime, juolab kad po pietų tykojo blogi orai. Vadovai ėmė visus stabdyti ir tartis, ką darys, Stigas pasiūlė padalinti grupę į dvi dalis, o Erikas bandė tam prieštarauti, teigdamas, kad tai netinka prie laidos koncepcijos, bet tikėjau, kad jis nusileis, taip buvo visą kelią, pakakdavo Stigui pasakyti, kad čia kalnai, kuriems visiškai nusispjauti į tai, kas tinka ar netinka programai, ir Erikas greitai nurimdavo. Nenorėjau gaišti laiko, todėl ėmiau kilti aukštyn, buvau nusiteikusi eiti su stipresniąja grupe ir užkopti iki viršaus. Viršūnė viliojo, o orų prognozė vertė skubėti. Paėjėjus dar nedidelę atkarpėlę, prasidėjo sniegas, kojos slydo atgal, kėblinome sukaupę jėgas. Vėjas serviravo tokius smarkius gūsius, kad užimdavo kvapą ir versdavo užsimerkti. Man patiko ropštis pirmai, visiškai apie nieką negalvoti, tik jausti kūną užpildantį laisvės pojūtį.

Dar po valandėlės atsisukau ir pamačiau, kad esu gerokai atsiplėšusi nuo mane sekančios grupelės. Atverčiau galvą ir palaimingai atsidusau, jaučiausi kaip laukinis paukštis. Iš dangaus į mane žvelgė kone apčiuopiami debesys, viskas atrodė taip magiška. Vėl puoliau skubėti aukštyn. Rodėsi, viršūnė jau visai čia pat, ranka pasiekiama, bet kuo labiau artėjau, tuo sunkesni buvo metrai, o pabaiga tarytum traukėsi nuo manęs tolyn. Ant sniego, kur nėra bei augmenijos, nei akmenų, nei gyvos dvasios, buvo sunku nustatyti mastelį, o apsisukus ratu net pamesdavau kryptį, orientavausi tik pagal šlaito pasvirimo kampą, bet artėdama prie tikslo pamačiau, kad atsidūriau pernelyg arti kairiojo krašto, kur žiojėjo milžiniškas tarpeklis. Stigas ryte kelis sykius primygtinai kalė mums į galvą, kad prie krašto artintis negalima, ir dabar su kiekvienu žingsniu kartojau jo įsakymą – „laikytis dešinės, laikytis dešinės“, tai tapo lyg mantra, lydinti kiekvieną įkvėpimą ir iškvėpimą.

Ir štai, pagaliau viskas – stovėjau viršūnėje! Pasilenkusi įrėmiau delnus į kelius ir dar minutėlę sunkiai alsavau, paskutinį pusvalandį nebuvau sustojusi, todėl krūtinė sunkiai kilnojosi, o gerklė nuo gilaus kvėpavimo buvo lyg prarėkta. Šiek tiek atsigavusi kietai užsimerkiau, iškėliau rankas, atverčiau galvą ir šypsodamasi išrėkiau:

– Štai, užkopiau, matote?! Ir man viskas gerai!

Vis sukausi, sukausi, ir visas pasaulis sukosi, lėkė ratu, greičiau, greičiau, kol galiausiai nebesuvaldžiau šios pasiutusios karuselės ir suklupau ant sniego. Jaučiausi tokia laiminga ir taip džiaugiausi savimi, kad visa kita dingo, buvau tik su savimi ir savyje, būtent taip, kaip turi būti kalnuose – tik čia ir dabar, nieko daugiau. Nuleidusi ranką gniaužiau tarp pirštų sniegą, lyg nesuvokčiau, kokia tai materija. Tik ėmus į kūną smelktis šalčiui, pradėjo grįžti mintys. Keista, bet pirmiausia pagalvojau apie Maiką ir Gerdą. Sunku paaiškinti kodėl, juk visas tas dienas jų, atrodo, net nebuvau prisiminusi, nejutau jokio ilgesio, net jei jie iškildavo mintyse, tai tebūdavo trumpučiai blykstelėjimai, nedarantys mano dienoms jokios įtakos, o dabar sėdėjau ir geidžiau, kad jie būtų šalia, kad galėtume kartu šią laimę išgyventi. Ne, neapgailestavau, kad juos palikau ir net nežadėjau, kad grįšiu, tiesiog jie buvo su manimi, šią akimirką jie buvo dalis to mažyčio pasaulėlio, kuris užėmė visai nedaug – vėjo iškoštą, snieginą viršūnę dviejų kilometrų aukštyje. Gal tai viso labo tik įprotis, kurį suformavo mūsų kasdienybė, pamaniau, juk tiek metų esame kartu, šalia vienas kito ir net nekildavo mintis, kad galėtų būti kitaip. Pastarąsias dienas mano galva buvo pilna minčių tik apie Stigą. Kilstelėjau akis pažiūrėti, ar jis dar toli, ištempiau kaklą, apsidairiau, vieną kartą, antrą, trečią. Ir staiga supratau, kad esu visiškai viena, visur buvo vien sniegas ir vėjas. Sunkiai sekėsi išmatuoti pasaulį, kai aplink tik balta, bet įtariau, kad matau ne daugiau nei per metrą, gali būti, kad paskui mane ateinantys jau visai čia pat.

Vėjas vis spėriau gainiojo sniegą, jaučiausi kaip per pūgą vaikystėje, gerklėje sustojo gumulas, tai kuteno lyg orgazmo spazmai. Sėdėjau viena, kaip šio kalno valdovė, skubėjau atsidžiaugti, žinojau, kad po akimirkos visa tai pasibaigs, vis žvilgčiojau, ar ateinančiųjų dar nematyti. Danguje net nebebuvo debesų, tik vėjo genamas sniegas, supratau, kad aš pati sėdžiu debesyje, aš esu tas debesis. Gūsiai tvoskė sniegą į veidą, klijavo akis, gniaužė šnerves, bruko šaltą materiją į kiekvieną plyšį. Net nebežinojau, į kurią pusę žiūrėti, atėjusi tiek sukausi, kad visiškai pamečiau kryptį, o dabar aplink viskas buvo vienoda. Po valandėlės šaltis ėmė kaustyti žandikaulį, pajutau, kad veidas apsitraukia ta stora nuovargio luoba, kaip tų, kuriuos mačiau nuotraukose. Iki pat viršaus užsegiau apykaklę ir paslėpiau smakrą, gobtuvą nuleidau iki akių, iš kuprinėlės iškapsčiau pirštines, bet net nepajutau, kaip jos nuplasnojo ir dingo pūgoje.

Šaltis skverbėsi gilyn. Kūnas dabar ir tirpo, prarasdamas svorį, ir maudė, sunkėjo. Pamažu atėjo suvokimas, kad liksiu viena, niekas nebeateis, galbūt grupei kas nutiko, gal jie užstrigo dėl nuovargio, juk buvo akivaizdu, kad tikrai ne visi iš jų yra pajėgūs įveikti šį maršrutą. Svarsčiau, ką toliau daryti, kaip ieškotis kelio žemyn, mintis apie šalia esantį skardį kaustė kūną. Kartu su šalčiu per nugarą dabar bėgo nerimas, net ne nerimas, o baimė, paniška baimė. Bandžiau įsakyti sau, kad privalau judėti, bet neįstengiau, nesuvokiau, į kurią pusę eiti, nepajėgiau suvaldyti išgąsčio ir sutelkti valios. Sugrubusiomis, beveik nieko nebejaučiančiomis rankomis tryniau sniegą, nežinau, kodėl, nežinau, kuo visa tai turėjo pasibaigti.

Staiga sniego širma prasivėrė lyg užuolaida ir į mano erdvę įvirto sulinkusi figūra. Suklupęs tiesiai priešais mane žmogus surėmė rankas į sniegą. Nespėjau įžiūrėti, kas tai, tik nugirdau atodūsį, tokį gilų ir tokį tikrą, kokio niekada gyvenime nebuvau patyrusi. Jis čiupo mano striukę ir stipriai truktelėjo į save, iš burnos sklido keistas garsas, lyg kūkčiojimas, lyg maldos kalbėjimas. Mūsų veidai prisispaudė vienas prie kito, šiurkščiai, skaudžiai, kaktą graužė jo barzdos šereliai, o tiesiai prie burnos man judėjo jo Adomo obuolys, vis kilstelėdamas ir vėl nusileisdamas, aukštyn-žemyn, aukštyn-žemyn. Ir kvapas, nuo jo tvoskė tas laukinis kvapas.

– Tu gyva? Tu gyva?

Stipriai linktelėjau. Jo sugrubęs veidas dar šiurkščiau braižė mano odą, į lūpą įsikibo kažkas kieta ir labai skaudaus, bandžiau išsisukti, bet tada sugėlė dar stipriau.

Staiga jis žvėriškai stūmė mane į šoną, nuvirtau į sniegą.

– Ką tu sau galvoji? Kaip tu gali viena išeiti?

Vėl pagavo už striukės, kilstelėjo aukštyn ir pradėjo su kiekvienu žodžiu pasiutusiai kratyti. Jaučiausi lyg žvėries draskoma skudurinė lėlė. Jau nebereikia, šaukiau mintyse, nebereikia, aš ir taip jau nebegyva.

– Ar tu supranti, ką tu darai? Ar tu supranti, kaip tai pavojinga? Kaip tu būtum grįžusi viena per tokį orą? Ar tu galvoji?

–  Aš ėjau tiesiai, kur reikia, čia gi jūs dingote, o ne aš.

– Aš paliepiau visiems sustoti!

– Iš kur galėjau žinoti, kad jūs neateisite?

– Kaip tu gali viena lėkti? Tu privalai žiūrėti! Žiūrėti, žiūrėti, žiūrėti! Ir mąstyti!

Atrodė, kad jis visus savo plaučius išrėks. Nebekalbėjau, supratau, kad dabar ne laikas pasiteisinimams. Jo rankos pagavo mane ir stipriai truktelėjo aukštyn, versdamos atsistoti. Pakilau lyg ne ant kojų, o ant medinių lazdų. Susvirduliavau.

– Dabar eisime.

Pajutau, kad sukasi galva, akyse pajuodo, staigiai užsimerkiau.

– Susiimk.

Žodžius sekė du skaudūs pliaukštelėjimai per abu žandus. Oda ėmė svilti, vėl įsijungė visi receptoriai. Jutau kiekvieną savo ląstelę, jos įsitempė, prisipildė jėgų, pasiruošusios darbui. Nors mane tampė, stumdė ir rėkė, tas antro žmogaus buvimas šalia veikė antgamtiškai, be jo tikrai būčiau likusi čia amžiams, ir man jau būtų buvę vis tiek, o dabar vėl laikiausi ant kojų ir jutau, kad galiu eiti, ne tik galiu, bet noriu.

– Seksi man iš paskos, supratai?

Pradėjome brautis per pūgą. Kojos pačios slydo žemyn, tereikėjo laikyti pusiausvyrą ir pakaitom dėlioti žingsnius. Stigas vis kilstelėdavo laikrodį patikrinti kryptį, bet daugiau ėjome be sustojimų.

Pasibaigus sniegui po kojomis, pūga perėjo į lietų, nors vanduo siurbėsi į akis, dabar šiek tiek atgavome regėjimą, o kartu grįžo ir pasaulis – mačiau akmenis, besileidžiantį šlaitą, juodą tarpeklį, slėnį apačioje ir viršūnes kitoje pusėje, arti, toli, dar toliau. Pasijutau drąsiau, bet kilnoti sustingusias kojas per šlapius akmenis buvo sunku, reikėjo begalinio susikaupimo, metrai judėjo į priekį lyg užstrigęs traukinys. Jei netyčia slystelėdavau nuo akmens, sustodavau nurimti, o tada kėblinau toliau. Vienoje vietoje vis dėlto nesusilaikiau, koja nučiuožė nuo akmens ir aš visu svoriu virtau žemyn. Krisdama išgirdau stiprų tarkštelėjimą. Išsigandau, kad susižalojau, tikriausiai kažką susilaužiau, bet apsičiupinėjusi pajutau, kad viskas lyg ir savo vietose.

Daugiau nebelabai ką pamenu iš to ilgo mūsų žygio. Į stovyklą nusileidome tik vėlai vakare. Nebelijo. Tarp akmenų gurgėjo, žemė čepsėjo, rydama susikaupusį lietaus vandenį. Netoli griausmingai šniokštė upė. Aprimę debesys lėtai slinko virš slėnio. Kur ne kur palei šlaitą raizgėsi rūko garbanos.

Mums išėjus į platesnį takelį Stigas pagaliau ėmė kalbėti.

– Dėkok Dievui, kad laimingai viskas pasibaigė.

Klausiau jo ir tylėjau.

– Paskui skaitai žinias ir nesupranti, kokie bepročiai gali šitaip elgtis. Velnias, aš tūkstantį kartų sakiau, kad tokių net gelbėti neičiau. Be žemėlapio, be kompaso, be drabužių tokiu oru! Ten už poros metrų skardis!

– Jūs net nesakėte, kad tai šitaip pavojinga.

– Oras kalnuose viską sprendžia. Saulei pleškinant užkoptum ir šokinėtum iš džiaugsmo, o kai šitaip, – mostelėjo į viršų, – jau visai kita opera.

– Bet iš kur aš galėjau žinoti, kad viskas taip nutiks, aš tik ėjau, kaip sutarta, – paprieštaravau.

– Aš tau sakau, kad reikia žiūrėti, kur kiti. Tuo ir skiriasi ėjimas vienam ir ėjimas su grupe. Grupėje mes visi vienas už kitą atsakingi. Tu negali lėkti niekam nieko nepasakiusi, niekada! Atsimink visiems laikams!

(...)

Marka24 - 2014

I dag, når det er gått snart tre uker siden årets Marka24, kom sønnen min og spurte om det allerede var mulig å melde seg på til neste år. Hva skal jeg synes? Overraskende? Uventet? For meg personlig var det først og fremst en stor seier. Uansett hvordan det gikk i år, var sønnens ønske om å delta igjen, det største vi kunne oppnå.
 

Men hele historien starter ikke der. Til å begynne med gjaldt det ikke min sønn, snarere meg selv. Jeg hadde tenkt på Marka24 i over ett år, men siden jeg ikke hadde noen å gå sammen med, var det svært usikkert om jeg noen sinne kunne delta. Lettere var det ikke da jeg ble vitne til at min ektemann var klar til å stille seg ved startstreken med et herrelag. Min desperasjon førte til at jeg likevel greide å finne en løsning – nemlig, å stille sammen med barna.

Vi har tvillinger, ei jente og en gutt, på 13 år. Da de ble kjent med morens idé, nektet de nok ikke, men uttrykte heller ikke så stor begeistring eller interesse. Det hjalp litt da jeg kom hjem med startnumrene og kjøpte inn det vi skulle ha med oss, bl.a. saft og havrekjeks.

På vei mot startområdet.

Så kommer selveste dagen, 14. juni, og vi står ved startstreken, klare til å oppleve et eventyr.

De to siste ukene hadde jeg tilbrakt flere kvelder ved kartet og utarbeidet en plan for oss. Ruta strakk seg nordover fra Sognsvann og omfattet til sammen 11 poster, i overkant av 70 km. Jeg ble nokså fornærmet da jeg rådførte meg med min kjære og hørte hans nokså bastante mening om at vi muligens ville klare 40 km, ikke noe særlig mer enn det. Jeg bestemte meg for ikke å diskutere dette igjen med noen. Likevel skjønte jeg at vi burde ha et alternativt plan, og forsikret meg om at det var mulig å forkorte ruta vår betydelig ved behov og likevel komme i mål. Tanken på at en av oss ville bryte var uaktuell – når man stiller som et familielag, er det gitt at alle sammen skal komme i mål, tenker jeg.

Hvis man ser bort fra denne planen som jeg holdt skjult i tankene og lagret i app’en på mobilen, hadde vi ellers ingen store ambisjoner. Skulle vi komme i mål kl. 23 samme dag med 300 poeng, ville vi være fornøyd. Vi hadde faktisk pakket badetøy også. Det viktigste var å stå samlet som en familie.
 

Klokka er 12.00 og endelig er vi i gang.

Barna er spente i selve starten, men så får jeg en anelse av at dette ikke vil gå så bra. Allerede før vi når den første posten, ser jeg på sønnen at dette er kjedelig for ham. Jeg er skuffet og urolig. Heldigvis, kvikner han opp når vi svinger av grusveien og begir oss på små stier.

Glitre og Faustus ved Skjennungstua.

Den første posten, Skjennungstua, er nådd. En liten seier! Barna spør om hvor vi er og hvor vi skal. Jeg peker på Sognsvann, så på Skjennungstua og fører fingeren videre langs den ruta jeg hadde valgt. Dette ser helt urealistisk ut, men barna gidder ikke å fordype seg i logiske vurderinger, noe jeg er svært takknemlig for. Etter hvert kommer vi til post nummer to, Studenterhytta.

Humøret stiger til værs når vi er på Kobberhaughytta og konstaterer at vi har 157 poeng til sammen! Vi tar et kvarters lunsjpause før vi retter kurset nordover. Jeg opplyser at det er lang vei til neste post, nemlig, Middagskollen, men vi klarer dette lettere enn forventet. Barna er fortapt i fantasering om hvor de skal på ferie til neste år, jeg hører konversasjon om Australia, USA, shopping i London og smiler. Selve posten ligger på et fantastisk sted med vid utsikt over marka. Plutselig får jeg en anelse av å være på fjellet. Enda 41 poeng.

”Hva nå?” spør barna. ”Enda lenger nord. Klarer vi det?” Åja, så klart! Spenningen stiger.

Vi kommer til Langlia. 281 poeng til sammen. Vi teller og teller. Her tar vi en kort spisepause igjen. Plutselig får vi øye på en mindre gutt som vandrer sammen med sin far. ”Se, han der er yngre enn dere! Imponerende! Hvis han klarer dette, skal dere også klare det!” smiler jeg til barna. ”Nei, han er sikkert bare kortvokst!” fleiper min sønn.

Så vandrer vi videre nordover. På veien treffer vi nesten ingen og vi får en følelse av å være forvillet i skogen, langt borte fra sivilisasjonen. Tonen er god, vi er fortsatt fulle av energi, men tanker om ”alternative transportmidler” begynner å melde seg. Hva med å ri på en elg? Så hører vi sauer og dattera er i ferd med å løpe etter en av dem – hun vil nemlig ri på den! Sønnen derimot kommer med noen ville fantasier om å trikse litt med registreringsbrikken slik at vi blir registrert på alle postene uten å bevege oss av flekken. Så kommer vi på noe så enkelt som drosje…

Vi koser oss med samtalene, så glemmer vi oss bort og tar feil, derfor blir det en liten omvei. Men vi har kontrollen. Våte blir vi og når vi blir nødt til å vasse på myr, men dette er faktisk en fin avveksling. Det er fortsatt varmt, så det går fint. Vi er slitne av å gå på grus. Skogsstiene krever riktignok mer tid, men kroppen jobber på en annerledes måte, så det hjelper.

Uten å se så mange på veien, når vi til slutt Finnerudseter. Her blir vi møtt av en ensom postvakt. Han peker i alle fire retninger og forteller oss livlig om ulike muligheter, tilbyr myggspray og er så snakkesalig at vi glemmer nesten å registrere oss ved posten. Jeg tror det var her vi sluttet å tenke på poengsummen også. Plutselig kjenner man at det er ikke det alt sammen dreier seg om.

Nå merker vi at kvelden nærmer seg og tvilen sniker seg inn – vil vi virkelig klare hele planen? Dattera er sliten og nikker stumt når jeg tenker høyt om muligheten til å droppe en av postene, mens sønnen argumenterer ivrig for at vi skal gjennomføre alt som jeg hadde planlagt. Vi må ta et valg. Til slutt velger jeg Pershusfjellet fremfor Sinnerdammen, både fordi man får flest poeng og fordi det er spennende å komme seg opp til toppen. En sverm med mygg tvinger oss av sted.

Vi passerer Finnstad. Her er vi litt usikre på veien, så møter vi to spreke og svært hjelpsomme karer som tilbyr oss å slå følge sammen. Dette frister, men jeg vurderer at kreftene er ulike og takker nei til det. På veien treffer vi plutselig en mengde med folk, mange går opp, enda flere beveger seg nedover. Dette gir enn masse med energi!

På toppen av Pershusfjellet (649 moh).

Og endelig – klokka halv ti sitter vi på toppen av Pershusfjellet, den nordligste posten i ruta vår! Vi er omtrent halvveis. Utsikten er fabelaktig og humøret er på topp!

Herrelaget vårt melder seg på telefon. Det viser seg at de hadde forvillet seg ved en av postene og ligger ikke så godt an i forhold til planen deres. Når vi forteller hvor vi er, blir det plutselig stille i den andre enden. ”Vi må skynde oss…” hører jeg til slutt.

Samtalen gir enda mer energi.

Som resultat av dette velger vi å svinge innom Sinnerdammen likevel. Vi vet at det serveres blåbærsuppe der, og det frister! En drøy time etter er vi fremme. For første gang siden vi startet, går vi inn og setter oss ned på en stol. Blåbærsuppen smaker godt. Nå merker vi alle sammen at vi begynner å bli slitne. Jeg varter opp barna for at de skal få mest mulig hvile. Her får vi øye på faren med den spreke gutten igjen. Det viser seg at de hadde vært innom Vambua i mellomtiden. Selv om de ennå ikke har nådd Pershusfjellet, sier jeg til barna at denne gutten kommer nok til å vinne. Det viste seg i ettertid at de tok tredjeplassen – gratulerer så mye!

Like før midnatt beveger vi oss videre. Det nærmer seg det mørkeste tidspunktet på døgnet. Lyktene tas frem. Sønnen går med hodelykta og navigerer på den blåmerkede stien, søstera følger etter ham med en lykt i hendene. Jeg har ingen, men barna er utrolig flinke til å stoppe opp og lyse for meg ved behov, og sønnen er imponerende flink til å finne veien og er svært omtenksom når han velger hvor vi skal krysse liggende trestammer, våte partier samt bekker. Jenta blir mer og mer sliten og tempoet går betraktelig ned. Det tar en stund før vi er ved Finnerudseter igjen. Vi flørter litt med postvakta og spør om han er villig til å gi oss noen poeng for at vi kommer til samme post for andre gang – nei, det går dessverre ikke... Vi setter oss ned på bakken, og jeg registrerer at barna strever mer enn vanlig når de skal opp igjen.

Så bærer det videre mot Katnosdammen. Det er mørkt. Det blir kjølig. Og det tar lang tid. Jeg hører stadig oftere spørsmålet: ”Hvor langt det er igjen?” Flere og flere går forbi oss. Jeg prøver å holde humøret oppe.

Endelig er vi på Katnosdammen.

Her er det liv og mye folk. Jeg spør en Røde kors medarbeider om de kan transportere oss hjem. Han betrakter meg nøye og svarer: ”Det ser ikke sånn at du trenger det.” Dette tar jeg som et komplement.

Vi tar av oss sko for første gang på turen og kommer inn. Får servert blåbærsuppe, eplebåter, kaffe. Barna får til og med sjokoladepudding – ikke verst, til å være klokka halv tre på natta! Ved siden av oss sitter det en gjeng med gutter i 20-års alder og fantaserer om øl og badstue. Alt ser så uvirkelig ut… Jeg registrerer at barna er slitne og trøtte. De fryser også. Nok en gang gjør jeg alt for at de skal få mest mulig hvile – finner frem klær, hjelper dem til å skifte, lager havregrøt. Så teller jeg i hodet – selv om vi ankom posten senere enn jeg hadde håpet, har vi fortsatt god nok tid til å ta en liten blund. Men – nei, barna nekter. Jeg pakker sammen, legger det meste opp i min egen sekk og er klar til å gå.

Trøsten er at vi er ferdige med vandring på skogsstier, resten av ruta følger grusveier, og da går det mye raskere. I tillegg går mye av veien nedover. Det er lyst igjen. Og det er kaldt, vi ser at mange har lue og hansker på seg, noe vi ikke hadde tenkt på.

Vi passerer posten ved Sandungen. Nå er det svært langt igjen til neste post. Noen av forbipasserende skryter av ungene mine. Det varmer. Og hjelper. Litt i hvert fall. Og vi nærmer oss målet. Men vi er slitne.

Jeg spør barna om hvor mange poeng vi har. Ingen vet. Og ingen har krefter til å regne på det.

Jo lenger vi går, desto oftere vil barna sette seg ned, og jeg hører stadig vekk spørsmålet: ”Er det langt igjen?” Ja, det er langt igjen, men – jeg kan jo ikke si det. Jeg velger å lyve: tjue kilometer istedenfor tjuefem, ti istedenfor tolv, fire istedenfor seks. Jeg er ikke sikker på om dette har noen effekt. Men en ting er sikkert – det blir stadig vekk mindre igjen til målet.

Når det er femten kilometer igjen, merker jeg plutselig at dattera går og gråter – hun har det kjempevondt i føttene. Nå føler jeg meg som en elendig mor som har fått henne med på dette… Jeg går og ber til Gud at jeg skal ha det like vondt som hun. Da klarer jeg kanskje å trøste henne, tenker jeg.

Vi møter på de første syklistene og løpere, og diskuterer ivrig mellom oss om hva de muligens synes om oss. Samtalen hjelper å glemme smertene.

Bjørnholt, siste post. Vi hviler igjen. Jeg brer ut soveposen og får jenta til å legge seg. Gutten får det lille ullpleddet, mens jeg sitter i det morgenvåte gresset og masserer datteras føtter. Folk kommer og går. Noen hviler. Flere halter. Alt ser ut som på en film. En sverm med knott svever over oss, jeg dekker hodet til med fleecegenseren og teller minuttene. Vi har god nok tid, men sønnen begynner å mase om å gå videre. Så pakker jeg sammen, legger hele sekken til dattera opp i min egen og er klar til å kjempe mot den siste mila.

Utmattelsen melder seg, nå kan jeg også med sikkerhet si at jeg er sliten. Og jeg ser på dattera at denne innrømmelsen hjelper, hun blir plutselig sterkere.

Hvile underveis.

Skjersjødammen. Siste stopp. Det kommer en mann som tilbyr oss nye tær. Vi spør etter nye føtter istedenfor, men dette er utsolgt, vi er for sent ute…

Jeg tenker lenge på hvilken vei vi skal velge og bestemmer meg for å gå langs elva – det er noe lengre, men man slipper den bratte stigningen i starten.

De siste seks kilometerne blir veldig lange. Vi hadde tenkt at vi er omtrent fremme når vi er i nærheten av Ullevålseter, men nå virker det ikke sånn. Vi møter stadig flere når vi nærmer oss Sognsvann, folk heier på oss – dette oppmuntrer, men jeg kan ikke lenger si at det gir mye energi. All energien er borte. Jeg er faktisk kvalm og dårlig i magen, har spist for lite og klarer ikke lenger å svelge noe som helst, ikke engang vann.

Men til slutt, litt over kl. 10 er vi i mål!

22 timer, 935 poeng, nesten 80 kilometer og femte plass i familieklassen! Og det viktigste – vi kom i mål alle tre! Slitne og trøtte, med verkende føtter og stive ledd, men null gnagsår, blemmer eller blåe tær – helt utrolig!

Glitre og Faustus (i bakgrunnen) etter målpasseringen.

De tre kommende dagene var jeg svært takknemlig for at det finnes så fantastiske oppfinnelser som heis og rulletrapp. Joggeskoene våre fikk en ordentlig hvile i noen dager også. Men helgen etter var vi i gang igjen – da dro vi faktisk igjen til selveste Katnosdammen! Der fant vi en pakke med blåbærsuppepulver i kjøkkenskapet. Barna ville så gjerne koke det, men jeg mente at dette skulle spises kun under Marka24.

Og sist, men ikke minst – vi gleder oss allerede til neste år!

Skoene våre fikk en ordentlig pleie også.